Mật ong bạc hà đóng đường là giả hay thật?

Mật ong bạc hà là một đặc sản đặc biệt nổi tiếng của Hà Giang. Mật ong bạc hà có hương vị rất thơm và màu săc rất đẹp. Nó có giá trị cao về giá trị dinh dưỡng và giá trị kinh tế. Mỗi lần tới với Hà Giang, thì mật ong bạc hà luôn được các du khách chọn lựa làm món quà dành cho người thân của mình. Là một thành viên trong gia đình có truyền thống nuôi ong lâu đời, hơn 30 năm tại Hà Giang, tôi đã nhận được rất nhiều những thắc mắc của người sử dụng về mật ong bạc hà, nhưng đáng chú ý nhất là thắc mắc về: mật ong bạc hà đóng đường, mật ong bạc hà kết tinh. Hôm nay, tôi xin viết một bài chia sẻ với những người sử dụng mật ong bạc hà và mật ong nguyên chất nói chung, về vấn đề “mật ong bạc hà có đóng đường hay không” nhé.

Vào một ngày cuối tháng 2 dương lịch, khi tiết trời và không khí Tết Cổ Truyền vẫn còn vương vấn, đã có một chị khách hàng mua mật ong bạc hà của gia đình mình gọi điện cho mình. Qua những lời hỏi thăm xã giao và chúc Tết đầu xuân, chị có hỏi mình về vấn đề trước chị có mua mật ong bạc hà của gia đình mình vào tháng 11 trước Tết. Chị nói: “Chị có mua mật ong bạc hà nhà em, chị thấy mùi vị rất thơm, dùng rất ngon vị thanh mát, màu sắc rất đẹp, chị có mua 20 lit sử dụng và đem đi biếu người thân, nhưng hôm nay chị phát hiện ra mật ong bạc hà đóng đường em à, em nói sao về điều này, phải chăng chị đã tin lầm người và mua phải mật ong bạc hà giả?”.

Thú thật với mọi người, với câu hỏi có nội dung như thế này thì mình lại rất tự tin trả lời khách hàng, vì qua thực tế nuôi ong 3 đời của nhà mình, mình biết được mật ong bạc hà đóng đường là sự thật. Qua việc trả lời chị khách, mình sẽ chỉ cho các bạn biết là tại sao mật ong bạc hà đóng đường, mật ong bạc hà kết tinh.

Mật ong bạc hà đóng đường là gì

Mật ong bạc hà đóng đường là hiện tường mật ong đang từ thể lỏng chuyển sang thể hạt kết tinh. Đó là sự thay đổi về hình thái tồn tại biểu hiện ra ngoài của mật ong. Mật ong bạc hà đóng đường thì sẽ rắn, xốp, nhìn như mỡ lợn đông lại. Mật ong bạc hà đóng đường có thể ở dưới đáy chai, lơ lửng và thậm chí là cả chai luôn.

Thời gian mật ong bạc hà đóng đường

Thông thường, nếu năm nào có thời tiết lạnh giá, thì mật ong bạc hà sẽ kết tinh nhiều nhất. Theo quan sát của tôi, mật ong bạc hà kết tinh thường sau Tết âm lịch, nó sẽ tan dần khi thời tiết nóng lên dần. Nhưng sau đó, nó có thể tan hết hoặc chỉ tan một phần nào đó thôi.

Vì sao mật ong bạc hà đóng đường

Mật ong bạc hà cũng giống như các loại mật ong khác, nó là hỗn hợp của các loại đường và một số thành phần khác, nó chủ yếu là FRUCTOSE (khoảng 38,5%) và GLUCOSE (khoảng 31,0%). Ở nhiệt độ dưới 20 độ C, dung dịch nước đường 70% bão hòa xuất hiện các hạt kết tinh ở đáy chai. Mật ong bạc hà thực chất là dung dịch đường đặc hơn nhiều hàm lượng đường thông thường từ 75-80% cho nên nó rất dễ dàng bị kết tinh. Đặc biệt hàm lượng đường GLUCOSE có trong mật ong (khoảng 35-40%) bị tách nước và tạo thành dạng tinh thể hay còn gọi là mầm kết tinh. Làm cho mật lỏng chuyển dần sang dạng mịn phù sa rồi dạng hạt. Mật ong bạc hà được khai thác trực tiếp và mùa đông, nên có hàm lượng đường GLUCOSE càng cao nên nó càng dễ kết tinh. Ngoài ra Mật ong khi khai thác, có các hạt phấn hoa, hạt sáp vụn, bụi, bọt nhỏ cũng có tác dụng như là mầm kết tinh kích thích mật kết tinh nhanh.

Những yếu tố làm ảnh hưởng tới mật ong bạc hà kết tinh

• Nhiệt độ: Yếu tố làm gây ảnh hưởng nhất tới việc kết tinh của mật ong là nhiệt độ. Do mùa mật ong bạc hà khác là mùa đông, khác với các loại mật ong khác là mùa hè, nên nhiệt độ lúc khai thác có nhiệt độ thường dưới 20 độ C. Đó là yếu tố quan trọng nhất trong việc làm cho mật ong bạc hà kết tinh. Vì thế, các bạn sử dụng mật ong bạc hà sẽ thấy, thời gian mật ong bạc hà kết tinh thường sẽ là sau tết, vì từ lúc khai thác tới sau tết, là lượng thời gian đủ để cho sự thay đổi của mật ong biểu hiện ra ngoài. Khi cuối mùa Xuân và sang Hè, nhiệt độ dần nóng lên, lúc này mật sẽ tự tan chảy ra. Lượng đường này sẽ tan chảy dần dần tùy thuộc vào độ nóng của nhiệt độ, nhưng nó có thể chỉ tan thảy một phần hoặc toàn bộ thì lại phụ thuộc vào vòng quay mật, thời gian quay mật và khí hậu hôm quay mật nhé.
• Nước: Nếu hôm khai thác mật vào hôm có ngày có thời tiết đẹp, thì mật sẽ có màu rất đẹp, hương vị rất thơm. Sản phẩm mật hôm đó sẽ dễ bị kết tinh nhất do mật thu được tinh khiết, ít nước nhất.
• Lượng đường Glucose và  phấn hoa: Những lít mật quay ở vòng quay thứ 2,3,4 là những lít mật ngon nhất, vì lúc đó là thời gian hoa bạc hà nở rộ nhất, tỷ lệ phấn hoa cao nhất làm cho lượng đường Glucose ong hút được rất nhiều. Những yếu tố đó cũng làm cho mật ong bạc hà càng ngon thì tỷ lệ kết tinh sẽ càng cao nhé,
• Bảo quản: Hành vi bảo quản mật ong bạc hà cũng sẽ làm cho mật có bị kết tinh hay không. Để bảo quản mật tốt nhất, thì các bạn nên bảo quản ở nhiệt độ phòng khoảng 25-32 độ là vừa. Các bạn có thể để ở nơi cao dáo, nhiệt độ mát, tránh sự chiếu sáng trực tiếp của mật trời.

Mật ong bạc hà giả có đóng đường hay không

• Mật ong bạc hà giả trước đây thì dân buôn thường sử dụng mật hoa xuyến chi. Mật ong xuyến chi – mật ong cúc quỳ đều là một, chúng có mầu sắc gần giống mật ong bạc hà, không có mùi thơm đặc trưng, và đặc biệt chúng không có giá trị dinh dưỡng bằng mật ong bạc hà. Mật ong cúc quỳ bản chất cũng là một loại mật ong tốt, mật ong nguyên chất nên mật ong bạc hà giả làm bằng mật ong cúc quỳ cũng kết tinh nhé.
• Mật ong bạc hà giả làm bằng cách pha trộn dung dịch đường, hương bạc hà (mùi bạc hà có trong kẹo bạc hà, hơi gẫy tế lưỡi, có màu xanh rất rõ nét) thì sẽ rất khó kết tinh, vì bản chất đường đã được pha vào dung môi nước ở nhiệt độ thường, nên nó không kết tinh lại nữa. Nếu, tỷ lệ pha trộn không chuẩn, thì lượng đường sẽ bị kết tinh và lắng xuống bên dưới, lượng đường này sẽ cứng không xốp như đường kết tinh của mật ong bạc hà. Khi cho vào miệng, lượng đường đểu này sẽ lâu tan, khác hẳn so với đường kết tinh của mật ong bạc hà nguyên chất, nó sẽ tan ngay sau khi cho vào miệng.

Cách xử lý khi mật ong bạc hà đóng đường

• Dùng đũa hoặc thìa nhỏ: Khi mật ong bạc hà kết tinh, để xử dụng thì bạn có thể dùng đũa hoặc thìa để lấy mật từ trong chai mật ra, sau đó cho vào chén và thêm nước nóng vào dùng. Mình thì lại có khoải khẩu là dùng mật ong ở dạng kết tinh, khi cho vào miệng sẽ cảm nhận được vị ngọt thanh và tan của mật rất sảng khoái.
• Ngâm chai mật ong đóng đường vào nước nóng: Bạn nhúng cả chai vào nước nóng, khi đó mật sẽ tự tan ra sau khoảng 20 phút, bạn dùng bao nhiêu thì chắt ra để dùng nhé, đơn giản lắm.

Kết luận: Mật ong bạc hà đóng đường, mật ong bạc hà kết tinh là một phản ứng tự nhiên của mật ong. Mật ong bạc hà đóng đường cũng chính là một cách nhận biết đó có phải mật ong xịn hay không đấy các bạn ạ, các bạn đừng nghĩ cứ đóng đường kết tinh thì là mật ong giả, rồi vứt bỏ đi mà lại uống phí nhé. Với riêng nhà mình, mỗi khi khách mua hàng thì mình đều có nói mật ong bạc hà nhà mình có thể sẽ kết tinh để mọi người mua biết trước, tránh trường hợp nghi ngờ băn khoăn là mật ong bạc hà giả hay xịn.

Nếu bạn là một người muốn dùng mật ong bạc hà Hà Giang, hãy đừng bỏ qua bài viết này của mình nhé. Đây chính là những chia sẻ của mình để các bạn hiểu rõ hơn về mật ong bạc hà – một loại mật ong nổi tiếng của vùng đất Hà Giang chúng mình.

Bài viết tham khảo: Cách nhận biết mật ong bạc hà nguyên chất