Mùa mật ong bạc hà thu hoạch trên cao nguyên đá Đồng Văn

Mùa mật ong bạc hà bắt đầu vào khoảng thời gian cuối tháng 10 dương lịch hàng năm. Mùa mật ong bạc hà kéo dài từ 2 tới 3 tháng khi hoa bạc hà nở rộ. Trong vòng quay thứ nhất, mật ong bạc hà còn lẫn mật của các loại hoa khác, nên mật lúc này chưa được tinh khiết nhất. Mật ong bạc hà tinh khiết và ngon nhất là các vòng quay 2,3 và 4.

Hà Giang, nơi địa đầu của Tổ Quốc. Vùng đất thiêng liêng với diện tích 100% là núi cao. Đặc biệt nơi đây có rất nhiều đá Tai Mèo. Hà Giang được tổ chức UNESCO công nhận là công viên địa chất thế giới. Cứ vào thời gian cuối tháng 10, khi những cơn gió mùa Đông Bắc bắt đầu thổi, mang theo cái rét tê tái đến với vùng cao nguyên đá, lúc đó cũng là lúc hoa bạc hà bắt đầu vào vụ, nở tím ngắt phủ kín cả cao nguyên đá quê tôi báo hiệu một mùa ong bạc hà bội thu.

(Nguồn Video báo Vnexpress)

Mùa đông là mùa hoa bạc hà nở rộ

Năm nay, mới giữa tháng 10, Đồng Văn – quê tôi đã bắt đầu đón đợt không khí lạnh đầu tiên. Cái rét đến sớm hơn mọi năm khoảng 2 tuần. Cả nhà tôi đã bắt đầu chuẩn bị đàn ong cùng quân tư trang, đồ dùng thiết yếu để lên “cắm chốt” khai thác ong những ngày cao điểm.

Do mùa hè nắng nóng kéo dài. Tiết trời mùa thu gần như không có. Mùa đông ập tới nhanh nên hoa bạc hà đầu mùa mà đã nở rộ hơn mọi năm. Sà Phìn, Lùng Pù nơi tôi đưa ong tới hàng năm hoa đã nở đẹp. Đây là điều kiện lý tưởng cho mùa thu hoạch mật ong bạc hà.

Kinh nghiệm đặt đàn ong mùa khai thác mật

Với kinh nghiệm hơn 30 năm trong nghề nuôi ong bạc hà. Bố tôi thường chọn những nơi đặt ong là nơi có địa hình cao dáo, mặt bằng thoải thoải để dễ đặt tổ ong. Nhà tôi có trên 2000 đàn ong đã được thuần dưỡng. Loại ong ta của địa phương chứ không phải giống ong nhập. Chất lượng mật ong ta bao giờ cũng thơm ngon hơn ong nhập ngoại vì ong ngoại ăn mật rất tạp. Những nơi nhà tôi hay chọn đặt ong là: Sà Phìn (Đồng Văn) và Lũng Pù hoặc Khâu Vai (Mèo Vạc).

Để mật ong bạc hà có năng suất cao. Bố tôi thường chọn nơi đặt tổ cách vựa hoa khoảng 200-400m đường bay. Vì nếu đặt trong vựa hoa nở thì ong sẽ sinh ra lười, không chịu đi lấy mật. Khi ong lười, thì ong sẽ không tiết ra tinh chất để tạo mật ngon nhất. Còn nếu đặt tổ xa nơi lấy mật quá, thì khi trên đường mang mật về tổ, sẽ làm hao mất khối lượng mật. Và bản thân khi đó ong sẽ bị mệt, nên ong cũng sẽ không tiết ra được chất tốt nhất bảo quản cho mật ong. Vì vậy, chọn nơi đặt tổ để lấy mật cũng rất quan trọng.

Nhân công nuôi ong phải du mục theo đàn ong

Với số lượng đàn lớn như vậy. Nhân công phục vụ đàn ong của nhà tôi thường cố định ít nhất là 30 người. Những hôm quay mật thì nhà tôi thuê thêm khoảng 10 nhân công biết việc để phục vụ công việc vắt mật ong.

Khi mùa mật ong bạc hà cao điểm, thông thường thì cứ khoảng 5 ngày nhà tôi quay mật một lần. Nếu thời tiết hôm quay đẹp trời, thì màu sắc và hương vị mật ong rất thơm và ngon. Trái lại, nếu hôm quay mật mà gặp thời tiết âm u, mật sẽ xỉn hơn và không thơm bằng.

Mỗi lần quay mật, chúng tôi lại phải chuẩn bị các dụng cụ bảo hộ cần thiết như: mũ, quần áo chuyên dụng, ủng, gang tay, đồ nghề vắt mật…. để đảm bảo cho khi vắt mật đảm bảo chất lượng nhất.

Chất lượng mật phụ thuộc vào thời điểm quay và thời tiết

Khi hoa bạc hà nở rộ, khoảng 20 ngày (thông thường từ 20/11 tới 10/12) thì chất lượng mật ong bạc hà lúc này cũng ngon nhất, tương đương với đợt quay thứ 2,3 và 4. Mật ong các vòng này có màu vàng chanh, ánh xanh rõ rệt, bọt trắng, ga lăn tăn rất đẹp, vị ngọt thanh rất thơm quyến rũ.

Càng về sau, lượng hoa càng ít. Chúng tôi lại phải di chuyển ong tới những vị trí có hoa nở nhiều hơn. Khi hoa ít đi về cuối vụ, thì mật thường đỏ hơn và hương vị không còn thơm nức nữa.

Khắc tinh của mùa mật ong bạc hà chính là thời tiết xấu. Thời tiết ở Hà Giang rất lạnh. Nếu năm nào có nhiệt độ xuống thấp dưới 6 độ và nhiều sương muối, thì năm đó y rằng mật ong bạc hà sẽ mất mùa. Mùa mật ong bạc hà gần như kết thúc sớm có khi chỉ kéo dài vỏn vẹn một tháng.

Giá bán mật ong bạc hà cao, nhưng năng suất mật không ổn định

Giá bán mật ong bạc hà cao hơn so với các loại mật ong thông thường. Nuôi ong bạc hà đem lại kinh tế cao, nhưng nó cũng tiềm tàng rất nhiều rủi ro. Nghề nuôi ong bạc hà phụ thuộc 100% vào thời tiết năm đó. Nếu thời tiết thuận lợi thì đem lại mùa thu hoạch mật ong thắng lớn, còn thời tiết xấu thì mùa mật ong bạc hà gần như bằng không.

Vì vậy, để tránh những hậu quả đáng tiếc cho người dân. UBND 2 huyện Mèo Vạc và Đồng Văn cần sớm có quy hoạch đúng đắn về phát triển số đàn ong, chất lượng con ong, dự báo thời tiết tốt,… để cho người dân nuôi ong chuẩn bị mọi điều kiện tốt nhất cho mùa ong bạc hà mỗi năm. Hy vọng, với những chính sách đúng đắn của Tỉnh Hà Giang, huyện Đồng Văn, huyện Mèo Vạc. Nghề nuôi ong bạc hà sẽ là nghề đem lại hiệu quả kinh tế cao trong tương lai, góp sức xóa đói giảm nghèo cho bà con vùng cao và đem lại những lít mật ong bạc hà ngon nhất cho người sử dụng.